IOOA là gì?
Olympic Quốc tế về Thiên văn học và Vật lý thiên văn (tiếng Anh: International Olympiad on Astronomy and Astrophysics, viết tắt: IOAA) là một kỳ thi thiên văn học thường niên nằm trong khối các kỳ thi Olympic Khoa học Quốc tế.
IOOA được thành lập như một nhánh rẽ của Olympic Thiên văn học Quốc tế. Kỳ thi IOAA đầu tiên được tổ chức ở Chiang Mai, Thái Lan vào tháng 11, năm 2007; lần thứ 2 ở Bandung, Indonesia vào tháng 8 năm 2008; lần thứ 3 Tehran, Iran vào tháng 10 năm 2009.
Mục tiêu, ý nghĩa
IOAA được tổ chức nhằm thúc đẩy sự quan tâm ngày càng tăng đối với Thiên văn học và các môn học STEM liên quan, đặc biệt là thông qua giáo dục phổ thông cho thanh thiếu niên, đồng thời tăng cường phát triển mối quan hệ quốc tế giữa các quốc gia khác nhau trong việc thúc đẩy Thiên văn học và Vật lý thiên văn trong trường học. Người ta mong đợi rằng, thông qua các sự kiện như IOAA, nhiều học sinh trung học phổ thông sáng giá hơn sẽ hăng hái học thiên văn ở cấp đại học để trở thành thế hệ tiếp theo của các chuyên gia thiên văn và vật lý thiên văn.
Đối tượng dự thi
IOOA dành cho các học sinh trung học phổ thông trên toàn thế giới
Hình thức dự thi
Cuộc thi gồm 2 phần: phần thi lý thuyết (gồm câu hỏi ngắn và dài) và phần thi thực hành (gồm phần quan sát và phân tích dữ liệu). Thông thường có 5 câu ngắn, 5 câu trung bình và 2 hoặc 3 câu hỏi dài cho phần lý thuyết. Đối với phần thực hành, người tổ chức có thể đưa ra một nhiệm vụ đặt ra là quan sát, bài toán thực tế trên giấy, bài toán trên máy tính, mô phỏng thiên văn hoặc kết hợp cả bốn, dự kiến diễn ra trong 5 giờ. Các vấn đề nên liên quan đến ít nhất bốn lĩnh vực được đề cập trong Đề cương.
Trình tự các ngày thi đấu do ban tổ chức cuộc thi quyết định. Thời gian được phân bổ để giải quyết các vấn đề phải là 5 giờ cho phần lý thuyết và tổng cộng năm giờ cho tất cả các phần của phần thực hành. Các phần thi này nên được trải dài trong ít nhất bốn ngày theo lịch với ít nhất một ngày nghỉ giữa kỳ kiểm tra đầu tiên và kiểm tra cuối cùng. Thời gian của Olympiad (bao gồm cả ngày đến và ngày đi) thông thường phải là 10 ngày.
Khi giải bài, thí sinh có thể sử dụng máy tính bỏ túi không lập trình được.
Cơ cấu giải thưởng
BTC đưa ra một khái niệm “điểm tham chiếu M” để dựa vào đó xác định các thí sinh đạt giải
Điểm tham chiếu M được định nghĩa là điểm thấp hơn 50% điểm tuyệt đối và tổng điểm trung bình của tất cả các thí sinh. Theo đó, các giải thưởng được phân chia như sau:
-
Thí sinh có điểm cao nhất sẽ nhận được giấy chứng nhận và trao giải đặc biệt
-
Thí sinh có điểm lớn hơn 1,6M sẽ nhận được giấy chứng nhận và huy chương vàng
-
Thí sinh có điểm từ 1,3M đến 1,6M sẽ nhận được giấy chứng nhận và huy chương bạc
-
Thí sinh có điểm từ M đến thấp hơn 1,3M sẽ nhận được giấy chứng nhận và huy chương đồng
Những thí sinh chưa đủ điểm nhận được chứng nhận và huy chương nhưng có điểm của phần lý thuyết hoặc phần thực hành cao hơn điểm tham chiếu của phần đó thì sẽ nhận được giấy chứng nhận danh dự từ BTC
Cách dự thi
Các nước tham gia sẽ cử 1 đội không quá 5 thí sinh tham gia, đang học phổ thông hoặc đã tốt nghiệp THPT nhưng không được quá 20 tuổi. Mỗi quốc gia sẽ tự tìm ra các thí sinh ưu tú gia nhập đội bằng cách của mình (có thể thông qua một cuộc thi mà đất nước đó tổ chức)
Đi cùng đội 5 thí sinh sẽ có 2 trưởng đoàn là giáo viên, giảng viên có chuyên môn và có khả năng thuyết trình, giao tiếp tiếng Anh tốt.
Các đội gửi cho BTC thông tin đầy đủ của các thí sinh tham dự cuộc thi, bao gồm các chứng chỉ tiếng Anh của thí sinh (nếu có)
-
Lệ phí dự thi (năm 2022)
-
Thông thường sẽ miễn phí lệ phí thi sẽ được miễn phí, nước chủ nhà sẽ tài trợ cho tất cả các thí sinh
-
Trong trường hợp đội thi có thí sinh bổ sung (ngoài 5 thí sinh trong quy định) thì sẽ đóng phí cho thí sinh bổ sung là 1000$/thí sinh (khoảng 23,000,000VNĐ)
Cách ôn luyện
1. Có kiến thức chuyên sâu trong các lĩnh vực: Vật lý thiên văn cơ bản, Tọa độ và Thời gian, Hệ mặt trời, ngôi sao, hệ sao, vũ trụ học, Thiết bị đo đạc và công nghệ vũ trụ. Câu hỏi của IOAA được chia thành ba phần: Phần lý thuyết, Vòng quan sát, Phân tích dữ liệu.
Chi tiết kiến thức thi: https://www.ioaastrophysics.org/syllabus/
2. Đọc nhiều các chủ đề về vật lý và bao quát càng nhiều chủ đề càng tốt. Một số chủ đề quan trọng là Cơ học, Quang học, Nhiệt & Nhiệt động lực học, Vật lý hiện đại, Điện và từ, và Quang học sóng. Song song với điều này, bạn có thể bắt đầu đọc Sách được đề xuất cho Thiên văn học và Vật lý thiên văn. Cuốn sách được khuyên dùng nhiều nhất trên toàn thế giới là cuốn Cơ bản về Thiên văn học Springer và cuốn sách Giới thiệu về Vật lý Thiên văn Hiện đại.
3. Sử dụng các phần mềm thiên văn. Phần mềm Stellarium là tốt nhất để quan sát bầu trời đêm. Chúng ta sẽ có thể nhìn thấy toàn bộ bầu trời và có thể tìm hiểu vị trí của các ngôi sao và các vật thể Messier. Ngoài ra, hãy học cách quan sát bầu trời trần trụi bằng cách sử dụng bàn tay và ngón tay của bạn để tính toán góc, độ cao, góc mọc của các ngôi sao và các thiên thể.
4. Cố gắng làm câu hỏi! Nó sẽ cung cấp cho bạn một sự hiểu biết và cái nhìn sâu sắc hoàn toàn mới về các tài liệu bạn đang đọc! Điều này cũng áp dụng cho quan sát và phân tích dữ liệu.
5. Hãy đam mê. Hãy là một người hào hứng với thiên văn học khi không ai thực sự quan tâm đến nó. Đặt ra mục tiêu, luôn luyện tập và đừng bỏ cuộc. Khi gặp khó hãy nhờ sự giúp đỡ từ những người có chuyên môn.
